هر بار که از بیرون وارد یک محیط بسته می‌شویم، کف کفش‌هایمان همانند پلی میان دنیای بیرون و فضای داخلی عمل می‌کند. بسیاری از ما گمان می‌کنیم تا وقتی ظاهر کفش تمیز است، مشکلی وجود ندارد؛ اما مطالعات متعدد نشان داده‌اند که همین لایه ظاهراً بی‌اهمیت، حامل هزاران میکروارگانیسم و ذرات آلاینده است.

چه میزان آلودگی روی کفش‌ها وجود دارد؟

• پژوهشی در دانشگاه آریزونا (Gerba et al., 2012) نشان داد که بیش از 421 هزار واحد باکتری روی هر جفت کفش در نمونه‌گیری‌های شهری وجود داشت؛ از جمله انواعی چون E. coli و C. difficile.
• تحقیق دیگری در مجله Applied and Environmental Microbiology نشان می‌دهد که کف کفش می‌تواند تا 90٪ آلودگی میکروبی سطوح بیرونی را به محیط‌های داخلی منتقل کند.
• در مطالعه‌ای روی بیمارستان‌های ایالات متحده، مشخص شد که کفش کارکنان درمانی به‌طور میانگین  3 برابر آلوده‌تر از سطوح دستگیره‌ها و تخت بیماران است.
• صنعت غذا نیز بی‌تأثیر نیست؛ طبق گزارش Food Safety Magazine (2021)، بیش از 60٪ آلودگی‌های ثانویه خطوط تولید از طریق تجهیزات و کفش افراد منتقل می‌شود.

چرا این آمار نگران‌کننده است؟

اعدادی که درباره بار میکروبی کف کفش‌ها گزارش می‌شود صرفاً یک داده علمی نیست؛ این اعداد تصویری از یک زنجیره انتقال پنهان را نشان می‌دهند. هر گام روی سطحی تازه، فرصت جابه‌جایی هزاران میکروب و ذره آلوده است. وقتی چنین بار میکروبی به فضاهای داخلی وارد می‌شود:

• خطر آلودگی متقاطع (Cross Contamination): ذرات منتقل‌شده روی زمین می‌توانند از طریق تماس دست، وسایل و جریان هوا به سطوح دیگر راه پیدا کنند.
• هزینه‌های پنهان: افزایش نرخ بیماری‌های عفونی، کاهش بهره‌وری کارکنان، و در صنایع تولیدی احتمال خسارت اقتصادی ناشی از آلودگی محصول.
• تأثیر بر اعتماد عمومی: در بیمارستان‌ها یا صنایع غذایی کوچک‌ترین حادثه آلودگی می‌تواند اعتبار مجموعه را خدشه‌دار کند.
• زنجیره گسترده‌تر انتشار: وقتی آلودگی وارد یک محیط می‌شود، پاک‌سازی کامل آن دشوار و پرهزینه است و حتی ممکن است به محیط‌های دیگر منتقل شود.

جمع‌بندی

آمارها نشان می‌دهد کفش‌ها حامل آلودگی قابل توجهی هستند که می‌تواند از سلامت بیماران بیمارستان گرفته تا کیفیت محصولات غذایی را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت این واقعیت، نخستین گام برای طراحی سیاست‌های بهداشتی کارآمد و انتخاب راهکارهای پیشگیرانه است.

برای مطالعه بیشتر:

.Gerba, C.  2008. ” Study Reveals High Bacteria Levels on Footwear “. University of Arizona

Rashid, A., T. VonVille, K. Hasan, and C. Garey. 2016. “Shoe Sole Contamination and Potential for Pathogen Transmission: A Systematic Review.” Journal of Applied Microbiology 121 (5): 1223-1231. https://doi.org/10.1111/jam.13250.

Deshpande, A., M. Cadnum, S. Fertelli, T. Sitzlar, J. Thota, C. Coufal, A. Sethi, et al. 2017. “Are Hospital Floors an Underappreciated Reservoir for Transmission of Health Care–Associated Pathogens?” American Journal of Infection Control 45 (3): 336-338. https://doi.org/10.1016/j.ajic.2016.11.005.

Redmond, S. N., C. John, S. Karaba, P. Khatib, A. Pineles, and A. Harris. 2021. “Inanimate Surfaces in the Patient Care Environment: A Source of Pathogen Transmission?” Infection Control & Hospital Epidemiology 42 (7): 821-828. https://doi.org/10.1017/ice.2020.1367.

Brooks, S. E., K. Mody, L. F. Davis, and M. J. Anderson. 2022. “Genomic Concordance of Clostridioides difficile Isolates from Health Care Personnel Shoe Soles and Patient Rooms.” Journal of Hospital Infection 126: 30-36. https://doi.org/10.1016/j.jhin.2022.04.016.

Limper, H. M., E. Narayan, T. L. Chen, and M. W. Anderson. 2024. “Floor Contamination and the Role of Shoe Soles in Nosocomial Infection Transmission: A Narrative Review.” Surgical Infections 25 (1): 15-24. https://doi.org/10.1089/sur.2023.194.